Millî Eğitim Bakanlığı (MEB), ilk ve ortaöğretim programlarında değişikliğe gitti. Program taslakları, MEB’in Genel Ağ sayfasında yayımlandı. Türk Dili ve Edebiyatı Dersi Öğretim Programı’nda yer alan “Değerler” konusunun tartışmaya açık olduğu görülmektedir.
Edebiyat eğitiminde değerler seçilirken burada çok fazla sınırlandırıcı olmamak gerekir. Evrensel insani değerler ve milli değerler ortak biçimde verilmelidir. Bayrak sevgisi. Aşk (iki kişi arasındaki) paylaşım, doğa sevgisi, gerçeğe bağlılık, hayal kurmak, Atatürk sevgisi, haksızlığa karşı mücadele, empati ve hoşgörü, cumhuriyet sevgisi, demokrasi bilinci, yurttaşlık kültürü gibi değerler evrensel ve ulusal değerler diyince ilk akla gelenlerdir.
Program taslağında bu değerler ve bu değerlere ilişkin örnek konu başlıkları şöyle özetlenmiştir:
(Tablo 1- MEB OGM Türk Dili ve Edebiyatı Dersi Öğretim Programı s.11)
DEĞERLER | ÖRNEK KONU BAŞLIKLARI |
DEĞERLER | ÖRNEK KONU BAŞLIKLARI |
Adalet | Adil Olma | Ahlak | Sözünde Durma İyilik ve Cömertlik |
Aile | Aile Birliği | Doğruluk-Dürüstlük | Samimiyet |
Yardımseverlik | Merhamet Fedakârlık | Alçakgönüllülük | Mütevazı Olma |
İnanç ve İbadet | Dua Din Sevgisi Maddi ve Manevi Temizlik | İktisat-Kanaat-Şükür | Tutumlu Olma |
Sabır | Tahammül | Saygı | Farklılıklara Saygı Anne ve Babaya Hürmet |
Sevgi | Doğa ve Hayvan Sevgisi Vatan-Millet Sevgisi Dil Sevgisi | Hoşgörü | Farklılıklara Karşı Hoşgörü |
Bu değerlere ve örnek konu başlıklarına bakıldığında bunun insanlık tarihi boyunca yüzbinlerce metnin ortaya koyduğu yüzlerce ortak değerin, insanlığın ortak kültür mirasının çok azının buralara yansıtıldığı görülmekte, cumhuriyetin ilanıyla yaşama geçirilen yeni değerlerin bu değerler arasında olmadığı dikkati çekmektedir.
Örneğin Ferhat ile Şirin’in aşkı, Ferhat’ın aşkı için mücadele etmesini konu alan bir halk hikâyesinde bu değerlerden hangisi verilebilir. Dünya üzerindeki edebi metinlerin neredeyse yarısından çoğu iki kişi arasındaki aşkı konu edinirken veya bunu tema alırken edebiyat dersinin değerleri arasında bunun olmaması nasıl açıklanır? Cumhuriyetin ilanıyla kadın kimliğinin sosyal hayatta kabul edilmesi, kadın erkek eşitliği gibi yeni değerler örneğin Reşat Nuri Güntekin’in “Çalıkuşu”nda işlenirken bunu bu tablodaki hangi değerle ya da hangi konu başlığıyla açıklayacaksınız. Sonra inanç ve ibadet konusunda bir değeri verirken burada dua konu başlığını nasıl seçeceksiniz? Bu duada dini bir değer yoksa ne yapacaksınız?
Kısaca yeni Türk Dili ve Edebiyat müfredat taslağındaki değerler kısmı kaldırılmalı ve mutlaka bir değerler eğitimi verilecekse bu durum “Metinler çözümlenirken Türk Milli Eğitimi’nin genel amaç ve ilkelerine aykırılık oluşturmayacak değerlerin üzerinde durulmalıdır” maddesi eklenerek sağlanmalıdır.