PÜLÜMÜR, HOZAT VE KEMAH HARİTA KURBANI

Pülümür'ü 'Ğülümür', Hozat'ı 'Hozart', Kemah'ı 'Kenah' yapma becerisi!

Ferda Zaralı benden harita istemeseydi aklıma gelmezdi. Öğretmeni, Yiğitcan‘a ülkemizin dağları, gölleri, denizleri, ormanları ile ilgili ödev vermiş. Yiğitcan, evdeki atlası yeterli görmeyince Türkiye Fiziki Haritası istemiş annesinden. Akademik çalışmalardan başını kaşıyacak vakit bulamayan Ferda Hanım da beni aradı. Yiğitcan’a acil bir harita bulmam gerekiyordu. İş çıkışı uğradığım kırtasiyeden çift yüzlü, çıtalı bir harita aldım. Bir yüzünde Türkiye Siyasi Haritası, diğer yüzünde ise Türkiye Fiziki Haritası yer alıyordu. Kırtasiyecimiz Gülendam Hanım, haritayı rulo hâline getirip lastik geçirdi ve elime tutuşturdu:

-Harita benden Yiğitcan’a yılbaşı hediyesi! Harita okuma özürlüsü bir toplumda parmak kadar çocuğa parayla harita mı satılır?

Teşekkür ederek yanından ayrıldım. Bir süre sonra haritayı Yiğitcan’a verdim.

And Yayınları‘nın yayımladığı 1/1875000 ölçekli koca haritayı alan Yiğitcan bana sarıldı:

-İşte aradığım şey bu! Yaşasın!

Aradan birkaç gün geçti.

Köpeköldüren kasabasına ayakta yolculuk yapıyordum. Üstümde kışlık giysiler, omzumda çanta, elimde bedavaya getirdiğim poşetlerle sağa sola savruluyorum. Palabıyık, göbekli sürücümüz dikkatsizliğiyle, sabahın altısında içtiğim bir bardak çayı burnumdan getirmeyi başarıyor. O sırada çantadaki telefon çalıyor. Telefona bakmak zor, ama susmuyor! Yanımda, benim gibi, güçlükle ayakta kalmaya çalışan bir yolcu beni uyarıyor:

-Telefona bakın, önemli bir şey olabilir. Şu poşetleri ve çantayı bana verin, rahat konuşun.

Meğer insanlık ölmemiş!

Üzerimdeki ağır yükü yol arkadaşıma verip telefona bakıyorum.

Yiğitcan Zaralı!

Söze hemen giriyor:

-Hüseyin Amca, bu haritayı pazardan mı aldın? Fiziki haritada çok sayıda yanlış var! Adamlar yeni ilçeler icat etmiş. Bunları Türkçe yetiştirme kursuna alsınlar!

Şaşkınlığımı gizleyemiyorum. Harita denilince aklıma Faik Reşit Unat (1889-1964) gelir. Öğrencilik yıllarımızda kullanılan atlaslar Unat imzalıydı. Pülümür Lisesinde Coğrafya öğretmenimiz Fikri Yıldırım, çok dikkatliydi. Haritalarda herhangi bir bilimsel hata olsaydı mutlaka fark ederdi.

Haritacıların çok uzağında bir ilçe: Pülümür

PÜLÜMÜR ‘ĞÜLÜMÜR’ YAPILMIŞ!

Çift yüzlü haritada birbiriyle çelişen adlar yer alıyor. Türkiye Siyasi Haritası’nda Pülümür, Hozat, Kemah doğru yazılmış. Türkiye Fiziki Haritası’nda ise aynı adlar yanlış ifade edilmiş. Pülümür Ğülümür, Hozat Hozart, Kemah ise Kenah yapılmış! Yanlıştan aslan payını alan il Tunceli olmuş! İlin yedi ilçesinden ikisinin adı değiştirilmiş!

Doğup büyüdüğüm ilçenin Ğülümür olarak kayıtlara geçmesi, kötü bir rastlantı olmalı. Bu kayıtlara göre doğum yeriniz Pülümür değil Ğülümür oluyor! Okuduğunuz okulların adı da değişiyor:

Ğülümür Mezra Köyü İlkokulu

Ğülümür Salördek İlkokulu

Ğülümür Kırmızıköprü Ortaokulu

Ğülümür Lisesi

İlçedeki kamu kurumları da değişiklikten etkileniyor:

Ğülümür Kaymakamlığı

Ğülümür İlçe Millî Eğitim Müdürlüğü

Ğülümür Nüfus Müdürlüğü

Ğülümür İlçe Tarım Müdürlüğü

TÜRKÇEDE “Ğ” İLE BAŞLAYAN BİR SÖZCÜK YOK!

Türkçe sözcükler “ğ” harfiyle başlamaz. Söz konusu harf çağ, yağ, dağ ağ vb. sözcüklerde arka damak ünsüzü olarak kullanılır. “Ğ”, aynı zamanda ekmeğin, çileğin vb. sözcüklere “g” ile “k”nin iki vokal arasında yumuşamasından oluşan “y” sesi verir. Bu ünsüzle başlayan hiçbir Türkçe sözcük bulunmamaktadır. Daha doğrusu, Yiğitcan, Türkiye Fiziki Haritası’ndaki ‘Ğülümür’ü keşfetmemiş olsaydı, öyle sanılacaktı!

Bu kural, Harita Genel Komutanlığının 30 Nisan 1987 tarih ve PL EĞT. İSTH. 3242 18 87 PL sayılı onayıyla basılan Türkiye Fiziki Haritası için geçerli değil. Pülümür’ü ‘Ğülümür’ yapan And Yayınları, Türkçeye yeni bir kural ‘ikram’ etmektedir.

Enver Gökçe (1946'da Erzincan'dan Kemah'tan düşmanlara selam söylemişti) — Enver Gökçe (1946’da Erzincan’dan Kemah’tan düşmana selam söylemişti)

ENVER GÖKÇE’NİN KEMAH SELAMI

Erzincan Kemaliyeli (Eğin) şair Enver Gökçe (1920-1981), 15 Temmuz 1946’da, Esat Adil Müstecaplıoğlu‘nun başyazarlığını yaptığı Gün dergisinde yayımlanan Dost şiiriyle düşmana Kemah’tan selam söyler:

Gel günlerim gel de dol!

Gel Aydınlım, İzmirlim,

Gel aslanım Mamak’tan

Erzincan’dan, Kemah’tan

Düşmanlar selâm ister

Gözden, gezden, arpacıktan!

Hozatlı Ahmet Yurt Dede (Haritacılara dil ve yazım konusunda örnek olabilir)

Hozat (Haritacıların cehaletinden payına düşeni alan şirin ilçe)

HOZATLI AHMET YURT DEDE ACABA NE DÜŞÜNÜRDÜ?

Anadolu’nun Kayıp Şarkıları‘yla sesini duyuran Hozatlı Ahmet Yurt Dede, bir kalem darbesiyle Hozat’ı Hozart‘a dönüştürenler hakkında acaba ne düşünürdü? Türkçe özürlü haritacılardan, Eşrefoğlu Al Haberi‘yle yürekleri ferahlatan Ahmet Yurt’un güzel ve duru dilinden en azından rahatsızlık duymalarını beklemek, fazla iyimserlik mi olur?

Hozatlı ilkokul öğrencileri dil özürlü haritacılara gülüyor

İLKOKUL ÖĞRENCİLERİNİ BİLE GÜLDÜREN YANLIŞ

Hozatlı, Kemahlı ve Pülümürlü ilkokul öğrencilerinden herhangi birine sorulduğunda, ülkemizde Hozart, Kenah ve Ğülümür adlı ilçelerin bulunmadığı kolaylıkla öğrenilebilir! Geçen gün telefondan, adı geçen ilçelerde öğrenim gören birkaç öğrenciye ulaştım. M. adlı ilkokul öğrencisiyle aramızda geçen konuşma özetle şöyleydi:

-Sevgili M., Ğülümür’de havalar nasıl? Çok kar yağdı mı?

-O da ne demek?

– Sen Ğülümürlü değil misin?

-Hüseyin Amca, sen benimle dalga mı geçiyorsun? Burası Pülümür, Ğülümür değil!