ÖZET
Ülkemizde çocuk yayınları konusunda önemli sorunlar yaşanmaktadır. İçerik, dil ve edebî yönden yeterince özen gösterilmeyen bazı yayınların ulusal, laik ve bilimsel nitelik taşımadığı, önemli bir bölümünün âdeta birer kültürel yıkım aracına dönüştürüldüğü gözlenmektedir. Bu yazıda, ulusal değerlerin tasfiyesinde etkili olduğu düşünülen bazı çocuk dergileri ele alınmaktadır. Şiddetin temel davranış biçimi olarak sunulduğu dergilerde, okul programlarının dikkate alınmadığı ve Türkçeye gereken özenin gösterilmediği değerlendirilmektedir. Topluma yurttaşlık bilinci kazandırma anlayışının göz ardı edildiği ve çocukları ‘topyekûn’ ‘Barbie’leştirme çabasına hız verildiği yayınların süzgeçten geçirilmesi, ulusal eğitim davasının başarısı açısından yaşamsal bir öneme sahiptir. Toplumculuk yerine bireyciliği öne çıkaran yayınların hiçbir denetimden geçirilmeden çocuklara ulaştırılması, çocuk gelişimine zarar vermektedir. Millî Eğitim Bakanlığı (MEB), ülkemizin geleceğini yakından ilgilendiren bu konuda harekete geçmeli ve etkin önlemler almalıdır.
GİRİŞ
Ülkemizde çocuk yayınları konusunda tam bir karmaşa yaşanmaktadır. Çocuk kitapları, dergiler, CD vb. eğitim araçları basım ve dağıtım aşamasında kamu denetiminden geçirilmemektedir. Yayınları bilimsel açıdan ele alacak hiçbir kamu kuruluşu bulunmamaktadır. Okul öncesi ya da ilköğretim çağı çocuklarını hedefleyen dergilerin eğitimbilim ilkelerine aykırı olarak hazırlanması, çocuk eğitiminde olumsuz bir etken olarak değerlendirilmektedir.
Uluslaşma sürecini kesintiye uğratmak amacıyla yürütülen faaliyetlerin hedef kitlesi, çocuklardır. Çocuklar, çokuluslu şirketlerin denetimindeki yayınlar tarafından çapraz ateşe tutulmuştur. Şiddet, vatansızlık, büyücülük, üfürükçülük, bencillik vb. değerler, yayınlar yoluyla, çok küçük yaşta bilinçlere kazınmaktadır. Okul öncesi ve ilköğretim çağındaki öğrencilerin hedef alınması, o yaş grubunun çabuk etkilenme ve kahramanlarla özdeşleşme vb. özellikleri dikkate alındığında, daha fazla önem kazanmaktadır.
Çocuk Edebiyatı Nedir?
Edebiyat duygu, düşünce ve hayalleri dil yardımıyla sözlü ya da yazılı olarak etkili bir tarzda ifade etme sanatıdır (Şimşek, 2002: 20). Çeşitli düşüncelerin çocuklara göre ve sanatla ilişkilendirildiği veya büyükler için yazıldıkları hâlde çocukların da anlayarak, zevk alarak okudukları eserlerin hepsi çocuk edebiyatını teşkil etmektedir (Demiray, 1963: 16). Çocuk edebiyatı; çocukların büyüme ve gelişmelerine, hayal, duygu, düşünce, yetenek ve zevklerine hitap eden, eğitirken eğlenmelerine katkıda bulunan sözlü ve yazılı verimlerdir (Aytaş ve Yalçın, 2002: 5). Çocukların duygu, düşünce, zevk ve hayallerine hitap eden edebiyata çocuk edebiyatı ya da çocuklar için edebiyat denir (Okay, 2002).
Çocuk edebiyatının hedefleri: Kendine güven duygusunu geliştirmek, başarma isteği ve çabası uyandırmak, insana ve çevreye karşı duyarlı olma bilincini kazandırmak, sosyalleşme ihtiyacını duyurmak, çocukta dil gelişimini sağlamak, hayal gücünü ve yaratıcı düşünme yeteneğini geliştirmek, çocuğun duygusal, zihinsel ve kişilik gelişimine katkıda bulunmak (Şimşek, 2002: 34).
Çocuk Dergilerinde Aranan Özellikler
Dergiler, çocuğu edebiyatla buluşturan en yaygın araçlardan biri olarak kabul edilmektedir. Bu durum, çocuğun sosyo-kültürel gelişiminde önemli bir işleve sahip olan süreli yayınların içerik ve biçim yönünden kusursuz olmalarını gerektirir. Kolay edinme-erişim vb. özelliklerinden dolayı yaygın bir eğitim aracı olan dergiler, çocuk eğitiminde etkin rol oynamaktadır.
Demiray’a (1963:44) göre çocuk yayınları hitap ettikleri seviyelere uygun olmalı; yazılar çocuklara müspet telkinlerde bulunmalı, öğrenme ve okuma hevesini artırmalı, çocukları eğlendirmeli, sağlam bir dil ve imlâ ile yazılmalı; resim, karikatür, bulmaca ve bilmecelerden uygun şekillerde yararlanılmalı; çocukları el faaliyetlerine (resim, inşa, modelaj vb.) yöneltmelidir.
148 Dergiden 70’i Yabancı Ad Taşıyor
Çocuk dergileri ana dil eğitiminde önemli rol oynamaktadır. Dergilerin önemli işlevlerinden birinin anadilin kusursuz olarak öğretilmesi olduğu açıktır. Dil gelişiminin ilk basamağındaki okuyucuya sunulan metinlerin dil ve yazım yönünden kusursuz olması gerekir. Türkçe karşılığı bulunan sözcükler yerine yabancı kökenli sözcüklerin kullanılmasının, dil eğitimine herhangi bir katkı sunmayacağı açıktır. Yayınlarda kullanılan Türkçe, çocukların anadil gelişimine zarar verebilecek boyutlardadır.
Ülkemizde 200’ün üzerinde çocuk dergisi yayımlanmaktadır. (Bu sayıya Diyanet İşleri Başkanlığı, Orman Genel Müdürlüğü vb kamu kurum ve kuruluşlarının çıkarttıkları dergiler dâhildir.) Dergilerin tümü yaygın dağıtım kuruluşları tarafından dağıtılmadığı için satış rakamları ile ilgili sağlıklı bir bilgiye ulaşılamamaktadır. Diyanet Çocuk dergisinin aylık tirajı 70.000 (Diyanet, 2006). Gazetelerle birlikte verilen dergiler de hesaba katıldığında aylık tirajın 500 bin dolayında olduğu tahmin edilmektedir.
148 çocuk dergisinin dağıtımını YAYSAT gerçekleştirmektedir (YAYSAT, 2007). 148 dergiden 70’i kısmen ya da tamamen yabancı bir ad taşımaktadır.YAYSAT tarafından dağıtılan çocuk yayınlarında rastlanan yabancı adlardan bazıları: Art Crazy, Baby Kids, Batman, Bratz, Casper, Dıgıtal Dıgımon Monsters, D. Magıc English, Barbıe, Dıe Maus (Sonderheft), Five Little Pigs, Hot Wheels, Hugo, Natıonal Kids, Scooby Doo, Supercars, Heffalump, Kıds World, My Lıttle Pony, New Chıld Develop (Specıal), Rate Kıds, Rugrats, Tiger, Wınnıe The Pooh, Teenage Mutant Nınja Turtles, Toys World, Tweety,Wıtch,.
Şarkı Sözleri İngilizce
Bazı dergilerde yabancı şarkı sözlerine yer verilmektedir. Anadil gelişimini tamamlamamış çocuklara İngilizce şarkılar ‘öğreten’ dergilerde (Milliyet Kardeş, Mart 2007, Nisan 2007, Mayıs 2007 vd.) Türkçe şarkılar da ihmal edilmemektedir:
“Katı bir yürek/Bir de bebek/İyi bir araba, para/Kebabı Adana/Rakı Tekirdağ/Tatil Uludağ ya da Bodrum’da/Duble ya da tek ya da diskotek/You and me sex/No baby no baby” (Milliyet Kardeş, Haziran 2006). Çocukları erken yaşta cinsellikle tanıştıran şarkıyla, Batılı yaşam tarzı dayatılmaktadır.
Başka dergilerde de Türkçe şarkı sözlerine özen gösterilmemiştir: “Yağmalarız, soyarız, sizi soğan yaparız/Sonra da altınızı üstünüze getiririz,kolyelerinizi alırız/Sonra da sütünüzü içeriz, ha ha/Zorbayız, araklarız, çimdikler, tırtıklarız!/Çapulcuyuz, dolandırıcıyız/Meteliksiziz, hergeleyiz, mangıra mangır demeyiz” (Çocuk Kulübü, 2006/9: 38).
Ders Sevmeyen Hamdi!
İlköğretim çağı çocuklarının düzeyine göre hazırlanan yayınlarda kullanılacak adların seçiminde bazı ölçütlerin göz önünde bulundurulması gerekir. Çocukların ilgisini çekecek Türkçe adların okuyucuda çalışkanlık, umut, dayanışma vb. duygular uyandırması beklenir. Ders Sevmez Hamdi, yabancı adların yaygın olarak kullanıldığı çocuk dergileri arasında rastlanan ilginç Türkçe isimlerden biridir. Söz konusu adın yeğlenmesi, öğrencilerde, ders sevmemenin doğal bir davranış olduğu düşüncesine yol açabilir.
Çocuklara Kılıç ve Pipo Veriliyor
Dergi satışlarında başvurulan en etkin araçlardan biri de hediye dağıtımıdır. Aralarında defolu ürünlerin de yer aldığı hediyelerin bazıları eğitici ve eğlendirici olmak bir yana çocuklara zararlı davranışlar kazandırabilecek niteliktedir. Reklam amaçlı, yeni tüketim alışkanlığı ve farklı yaşam biçimlerini içselleştirilmesine hizmet eden hediyelerden bazıları: Şövalye kılıcı, pipo (Donald Amca), tabanca, peri tokası (Periler), sihirli defter (Periler, 2006/10), korku dişi (Scooby-Doo!, 15 Aralık 2006),
Armağan dağıtımında başvurulan ilginç araçlardan biri de posterlerdir. Eğitici yanı bulunmayan posterler, kültürel yıkım amacıyla etkin biçimde kullanılmaktadır. Çocukların yaş grubu ve eğitim düzeyleriyle ilgisi olmayan bazı posterler: Gnarls ve Barkley, Orlando Bloom, Ronan Keatıng (Milliyet Kardeş, Haziran 2006/6, Sayı: 24), Storm, Greenday (Milliyet Kardeş,Mayıs 2006/5, Yıl: 24), Wolverine (Çocuk Kulübü, 2005/12), Elızabeth Swann, Kaptan Jack Sparrow (Çocuk Kulübü, 2006/7), Beyonce (Köpük, 26 Ekim-1 Kasım 2006, Sayı: 41), The Black Eyedpeas (Köpük, 23-29 Kasım 2006, Sayı: 45), Tom Cruıse (Hürriyet Trendy Junior, 4 Mayıs 2006), Kylıe, Shakira (Milliyet Kardeş, 2006/2, Sayı: 24), Şebnem Ferah (Köpük, 8-14 Şubat 2007, Sayı: 56),
Hediye dağıtımı yayın satışlarını artırmakla kalmamakta, çocuklarda tüketim isteğini artırmaktadır. Yayınların, dünya piyasalarını elinde tutan kuruluşların birer reklam broşürüne dönüştürülmesi, ulusal pazarın gelişmesini engelleyen etkenlerden biri olarak değerlendirilmektedir.
Tüketim Budalası Yaratılıyor
İncelenen çocuk dergilerinin en önemli işlevlerinden birinin çocuklarda tüketim alışkanlığını pompalamak olduğu gözlenmektedir. Gelişim basamağının ilk evresinde, çokuluslu şirketler tarafından üretilen ve büyük bir bölümü insan sağlığına zarar veren nesnelerin yayınlar aracılığı ile zorunlu ihtiyaç biçiminde sunulması, toplum sağlığının yanı sıra ulusal ekonomiye de zarar vermektedir. Piyasa aktörleri, pazar arayışında, çocuk yayınlarından etkin bir biçimde yararlanmaktadır.
Sağlıksız Beslenme Modelleri
Sağlıksız besin maddelerinin tüketilmesi yayın kurullarını hiç ilgilendirmemektedir. Örneğin hamburgeri sevdirmek için bulmaca bile hazırlanmaktadır (Pembe Panter, 2007/1, Sayı: 16). “Cips sever misin? Tabi seversin. Kim sevmez ki?” (Köpük, 18 Mayıs 2006, Sayı: 18). Uzmanlar, ‘cips’ paketlerine, sigara paketlerinde olduğu gibi, zehirlidir vb. uyarıların yazılması gerektiğini dile getiriyor.
Sigaranın ne kadar ölümcül olduğu, paketlerde yazılıdır. Dergiler, bu konuda sigara paketleri kadar bile sorumluluk taşımamaktadır! Sigara içen modellere (Milliyet Kardeş, 2006/2, Sayı: 24) yer verilmesi, çocuk dergileri aracılığı ile sigaranın teşvik edilmesinden başka bir amaca hizmet etmemektedir.
Kara Yolu ve Otomobil Aşkı
Yayınların okuyucuya farklı bakış açısı kazandırması esastır. Belirli bir yaş grubuna hitap eden yayınlardan, okuyucuyu barınma, beslenme, giyim, eğlenme, yaratıcılık, düşünme vb. konularda özgün ve ülke koşullarına uygun zengin deneyimlerle buluşturması beklenir. Süreli bir yayın organında tek tip kıyafet örnek olarak sunulamayacağı gibi, ulaşımın kara yolundan ibaret olduğu düşüncesinin de işlenmemesi gerekir.
Sayfalardan Kan Damlıyor
Dergi sayfalarından çocuklara kan sıçratılmaktadır. Eğitimin vazgeçilmez ögesi olan oyunlar, çocuk yayınlarında, kıran kırana bir mücadele ve acımasız şiddete kurban edilmektedir. Sevgi, hoşgörü, barış, kardeşlik, paylaşma vb. duyguları geliştiren eğitici oyunların edebiyattan dışlanması, çocuklarımızı şiddetin tutsağı hâline getirmektedir.
İşte bazı örnekler: “Rakiplerinizi duvara çarpın, etkili saldırılar için onlara parçalanabilir objeler fırlatın. … X-Men The Offıcal Game: Son bir savaşın temelleri atılmaktadır. Magneto eski dostlarıyla görüş ayrılığına düştüğü için onlara karşı büyük bir saldırıya hazırlanmaktadır. … Sen de Wolverine ve arkadaşlarının güçlerini kullanarak Mutantların düşmanlarını alt edebilirsin.” (s. 44). “Black$White 2 Battle of the Gods genişleme paketi oyunculara çok daha karanlık ve sinsi bir oyun dünyasında yeni mücadeleler sunuyor.” (s. 46). “Durgeons and Dragons Onlıne Stormreach: Hırsın ve gizli planların kazanı. … Dışarıdaki maceralara doğru yola çıkanlardan çok azı geri döndü ve onlar da yalnızca ölüm ve yıkım hikâyelerini anlatabildiler.” (Milliyet Kardeş, Haziran 2006, Yıl:6, Sayı:24, s. 47).
İnsan iskeleti, kurukafa ve kemiklerle süslenen bir ‘vampir odası’nda şu bilgilere yer veriliyor: “Vampir Oyunları. … Vampirlerin gölgeleri de kendileri gibi ilginçtir. Uzun burun vampirin işe başlamak için dört gerece ihtiyacı vardır.” (Marsık Çocuk, Mart 2006, Sayı: 12).
İdeal Model: Madonna!...
Çocuklar kolay etkilenme özelliğine sahiptir. Bu özellikleri, yazılı ya da sözlü edebiyat ürünlerinde, yetişkinlerden farklı olarak, model seçimine özen gösterilmesini gerektirmektedir. İncelenen yayınlarda sunulan modellerin seçiminde yeterince duyarlı davranılmadığı anlaşmaktadır.
Çocukların örnek almaları istenen modellerden bazıları: Tom Hanks, Brıtney Spears (Tolga Abi, Şubat 2005, Sayı: 12). Dergilerde ‘yerli’ modellere de rastlanmaktadır: Tamer Karadağlı, Hülya Avşar, Müslüm Gürses, Okan Bayülgen, Nazan Öncel vd.
Cadılar ve Hortlaklar Dehşet Saçıyor
Bilimsel esaslara göre yayımlanması gereken dergilerde büyücüler, hortlaklar, cadılar, sihirbazlar cirit atmaktadır. İşte bazı örnekler: “Hortlak Olayları Dosyası. Hortlakların, gulyabanilerin ve umacıların garip ama gerçek öyküleri!... İstenmeyen hayalet: … Cesedi nehre atılan şövalye kanlı zırhıyla ortaya çıktı.Titr tir titremekteydi. Odayı boydan boya geçen şövalye (ölü) kral ile kraliçenin karşısına dikildi. … Hayalet, gözlerini kendini öldüren konta dikti ve gözden kayboldu. (Boğularak ölen) Denizci, kadına bir mektup uzattı. Mektup sırılsıklamdı. Başıyla selam veren asker (ölü), hemen oradan uzaklaştı. Lewtrenchard köyü, hayaletiyle ünlüydü. Köy sokaklarında koşuşturan ‘Beyazlı kadın’ adlı bu hayalet düğün gününde ölmüştü..” (Casper, 2006/9: 18). “Dehşetengiz Bölüm: (Mumyalar) Kendilerini binlerce yıllık uykularından uyandıracak sihirli sözleri söyleyecek birilerini beklerler. Hayata döndüklerinde hazinelerini çalan insanları bulup, intikam alırlar. Bütün bedenleri bandajlanmıştır ve birazcık pis kokarlar. Bir mumyayla dalaşmamanızı öneririz, yoksa siz de hayatınızın geri kalan kısmını bandajlı olarak geçirirsiniz” (Casper, 2006/9: 19). “Sinek Adam: … Bu siyah, insan boyunda ve kafasız yaratığın kanatları vardı.… Sinekadam ikinci kez 1965 yılında Leeds Manastırı’nda ortaya çıktı. Herkes yıkıntı hâlindeki bu manastırın perili olduğuna inanıyordu. … Polis memuru kendini insandan daha büyük bir yaratıkla karşı karşıya buldu. Yaratığın kocaman ışıl ışıl gözleri hipnotik bir güce sahipti. … Sinekadam ya da akrabaları, Amerika’da sık sık görüldü.” (Casper, 2006/9: 28).
Hayalet ve hortlak öykülerinden etkilenen okurlar duygularını mektuplarla ifade etmiş: “Sınıfta klimayı çalıştırdığımızda perde kalkıyor. Arkadaşlarım da bunun bir hayaletin işi olduğunu düşünüyor. Alim Ulu/İstanbul” (s. 30). “Sen bir hayaletsin/Dost canlısı bir hayalet/Herkes senden korkuyor, kaçıyor/Bağırıyorlar, bi… bi… bir hayalet! Betül Cemre/Kütahya” (Casper, 2006/9: 30). “Şeytan ruhlu Kont Olaf” (Tolga Abi, Şubat 2005, Sayı: 12).
Casper’de (2006/9) kullanılan başlıklardan bazıları: “Korkunçluklar köşesi” (s.24-25). “Hortlak Olimpiyatları” (s.26-27). “Alacakaranlık Durağı.” (s. 28). Oyuncaklar da dehşet verici: “Dehşet oyuncaklar” (Casper, 2006/1, Sayı: 4).
Çocuklara, büyücülükle ilgili ‘temel’ kavramları öğrenme olanağı da sağlanmaktadır: “Aritmansi: Rakamların sihirli özelliklerini inceleyen daldır. Muska Sihri: Objelerin normalden farklı hareket etmesine yol açan sihir dalıdır.” “Alakazam: Yoktan var etmek için kullanılan sözcüktür.Ders 1: Büyü nedir? Büyü, sihirli bir formüldür. Ders 2:Kaç türlü büyü vardır? … Ayrıca hazırlanan iksirler, boyna asılan tılsımlar ve muskalar da büyülerde kullanılır. Ders 3: Ünlü büyücüleri sayalım. Faust: Taşları altına çevirmeye çalışır. Gandalf: … Doğaüstü bir yaratıktır. Büyü ustaları. Kahin, Bilge, Yoktanvareden” (Çocuk Kulübü, 2006/7: 36, 37). Maddenin Sakınımı Yasası’yla çelişen ve tamamen bilimdışı olan bu konuların çocuk gelişimine nasıl bir yarar sağlayacağı merak konusudur.
Kaptan Jack Sparrow’un, mızrağa geçirilmiş insan kafataslarıyla birlikte verdiği poz, poster olarak okuyucuya armağan ediliyor (Çocuk Kulübü, 2006/7 ). “Kafatası Mağarası, Galerideki Korku” vb. başlıklarla korku içselleştiriliyor (Hugo, Ağustos 2005, Sayı: 2). Okuyucuya “Peri Testi” uygulanıyor (Periler,2007/1).
Çocuklara Kız Dergisi
Süreli yayın organlarının cinsiyet temelinde yayın yapmaları, özellikle çocuklar açısından sakıncalıdır. 6–11 yaş grubuna yönelik yayınların hedef kitlesi, kız ya da erkekler değil, çocuklar olmalıdır. Missie, Barbie vb. yayınlarda dikkatler çocuk yaşta küçük bedenlere çekilmektedir.
Popüler Kültürün Yıkıcı Etkisi
Televizyonların magazin programlarını aratmayacak bazı haberler çocuk dergilerinde de yer almaktadır: “Tom Cruise evleniyor: … Bir süredir birlikte olduğu oyuncu Katie Holmes’a evlenme teklif ettiğini açıklamış.” “Brad Pitt’in saçları: … Saç rengini değiştirme modasını takip ediyor.” “Christina Aguilera hayvanları çok seviyor.” “Ünlü yıldız Hillary Swank, papağanlarını eğiterek anneliğe hazırlanıyor.” (Hugo, 2005/2). “Okan Bayülgen dekoru beğenmemiş. Nazan Öncel’den çizgi klip. Güzel aktris Kate Winslet fare olmuş!” (Köpük, 23-29 Kasım 2006, Sayı: 45). “Memoli çok zayıflamış! Kızları Suri’nin dünyaya gelmesine rağmen evlenmeyi istemeyen Tom Cruise-Katie Holmes çifti karar değiştirmiş!” (Köpük, 26 Ekim-1Kasım 2006, Sayı: 41). “Ünlü rapci Eminem.… Proof’un anısına kaydedilen ‘The Re-Up’ adlı toplama albümde, Eminem’in seslendireceği altı yeni şarkı olacakmış.” (Köpük, 19-25 Ekim 2006, Sayı: 40). “Holywood’un güzel ve yetenekli oyuncusu Gwyneth Paltrow, bir albümle hayranlarının karşısına çıkacakmış. Ruslana’yı 200 kişi izlemiş.” (Köpük, 17-23 Ağustos 2006, Sayı: 31). “Kylie Minogue yeniden sahnelere dönüyormuş. Müslüm Gürses, Duman grubuyla birlikte bir konser verecekmiş. Çelik’in parmağında çatlak..” (Köpük, 6-12 Temmuz 2006, Sayı: 25). “Angelina Jolie ve Brad Pitt çifti yakında doğacak çocuklarının ilk fotoğrafı için 1 milyon dolar para istiyormuş! Shakira’nın son albümü Fijacion Oral Vol.1.” (Köpük, 18 Mayıs 2006, Sayı: 18).
Yukarıda bir bölümüne yer verilen örnekler, çocuk yayınlarında uyulması gereken kurallara aykırılıklar taşımaktadır.
Batılı Yaşam Tarzı Dayatılıyor
Küreselleşmenin yarattığı kültürel yıkım, dergiler aracılığı ile çocuk odalarına kadar girmiştir. İşte bazı örnekler: “Yılbaşı gecesi Noel Baba ve geyiklerini beklerken, kapımızda kara bir tren bulursak ne yaparız? … Noel Baba’ya inanmanın da bir ödülü olabilir!” (Tolga Abi, Şubat 2005, Sayı: 12). “En tepede Noel Baba’nın evi vardır. Elinizi kaldırın da ona bir selam verin.” (Çocuk Kulübü, 2005/12: 11).
Dergilerde ‘tek tip’ giysi modelleri yeğlenmekte, açık göbekli bayanlara düşük bel pantolon giydirilmektedir. Çocuklara seçme hakkı tanımayan yayınlar, bir tür reklam aracına dönüştürülmüştür
Sonuç ve Öneriler
- Çocuk yayınlarına (e-dergiler dâhil) bilimsel denetim zorunluluğu getirilmeli, bu amaçla MEB bünyesinde yayınları izlemekle görevli bir uzmanlar kurulu oluşturulmalıdır.
- Yayınların uzmanlar tarafından incelendiği ifadesi, dergi kapaklarında yer almalıdır.
- Cins ayırımcılığı ve tüketim alışkanlığını pompalayan kız ya da erkek dergilerinin yayımına son verilmelidir.
- Dergilerde yabancı adların kullanılmasını engellemek amacıyla yasal düzenlemeye gidilmelidir.
- Yayınevlerine uzman görevlendirme zorunluluğu getirilmelidir.
- Dergilerde emperyalist kültürün yıkıcı etkisine son verilmeli, ulusal kültüre ağırlık verilmelidir.
- Çocuk dergilerinde Türk edebiyatının seçkin örneklerine yer verilmelidir.
- Süreli yayınların hazırlanmasında okul programları dikkate alınmalıdır.
- Yayınlar, çocukların fedakârlık, çalışkanlık, vatan ve millet sevgisi, yardımlaşma, dayanışma, kardeşlik, paylaşma vb. duygularını güçlendirecek nitelikte hazırlanmalıdır.
- Yayın organlarında ‘cips’, kola, hamburger vb. sağlıksız besin maddelerinin reklamı yasaklanmalıdır.
Kaynakça:
Aytaş, Gıyasettin; Yalçın, Alemdar. (2002). Çocuk Edebiyatı. Ankara: Akçağ Yayınları.
Casper. (2006). Hortlak Olayları Dosyası. Mayıs 2006, Sayı: 9.
Demiray, Kemal. (1963). Türkçe Çocuk Edebiyatı. İstanbul: Millî Eğitim Basımevi.
Diyanet. (2006). http://www.diyanet.org.uk/dergiler.html Erişim: 15.01.2007.
Okay, Cüneyd. (2002). Meşrutiyet Dönemi Çocuk Edebiyatı. Medyatek, 1. Baskı.
Şimşek, Dr. Tacettin. (2002). Çocuk Edebiyatı. Ankara: Rengarenk Yayınları
YAYSAT. (2007). http://www.yaysat.com.tr/yaysat/urunler/kategori_dergileri.asp?KAT_KODU=5 Erişim: 15.01.2007.