MEB’in, eğitim kurumu müdür yardımcılığına giriş sınavı 10 Ekim 2004 tarihinde Adana, Ankara, Antalya, Bartın, Bursa, Denizli, Diyarbakır, Edirne, Elazığ, Erzurum,  Eskişehir, Gaziantep, İstanbul,  İzmir, Kayseri, Konya,  Sakarya,  Samsun, Tokat, Trabzon ve Van’da yapılacak. Sınava; yüksek öğrenim görmüş, en az iki yıl öğretmenlik yapmış, aylıktan kesme (1)  cezasından daha ağır bir  disiplin cezası almamış,  son  yıla ait sicil notu iyi olmak kaydıyla son üç yıllık sicil notu  ortalaması  iyi dereceden aşağı olmayan, zorunlu çalışma yükümlülüğünü tamamlamış, son üç yıl içinde  yöneticilik görevi adli veya  idari soruşturma sonucunda üzerinden alınmamış adaylar katılabiliyor (MEB Personel Genel Müdürlüğü’nün 03.06.2004 tarih ve 45203 sayılı  yazısı ile  Millî Eğitim Bakanlığı  Eğitim Kurumları  Yöneticilerinin   Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği’nin  7. maddesi). 

Müdür Yardımcılığı Sınavı

Müdür yardımcılığı sınavı,  Millî Eğitim Bakanlığı  Eğitim Kurumları  Yöneticilerinin   Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği  (11.01.2004  tarih ve 25343 sayılı Resmî Gazete)  doğrultusunda  yapılmaktadır (Madde 12, 13, 14, 15, 16, 17).

Bu yıl ilk kez yapılacak olan sınava başvuran öğretmenlerden,  2 milyon TL’si  kılavuz  ücreti olmak üzere, toplam 17 milyon TL   harç  alınmıştır. Bakanlık, sınava kaç adayın başvurduğunu ve bu adaylardan toplam kaç TL harç alındığını açıklamamıştır.  MEB’in  2004 Eğitim Kurumları Müdür Yardımcılığı  Seçme Sınavı Kılavuzu’nda, kadro açığı ile ilgili  herhangi bir  açıklama yer almazken, bir dizi yazım  hatası (s.4 ve s.7)  göze çarpmaktadır.  Sınavın amacı, dikkatsizce hazırlanan kılavuzdan da anlaşılacağı gibi,   müdürlük sınavlarının kaldırılmasına ilişkin tepkileri hafifletmeye yöneliktir.

Valiliklere Sınav Açma Yetkisi!

Yönetmeliğin 12. maddesine göre, “Sınav için  gerekli teknik altyapının  yeterli olduğunun  Bakanlıkça uygun görülmesi halinde valiliklerce de  seçme sınavı yapılabilir.” (2). Bu maddeyle,  objektif merkezi sınav sistemi yerine, tartışma ve müdahaleye açık  bir sistemin getirilmesi amaçlanmaktadır. Böylece  her il kendisine göre  sınav sorusu  hazırlayacak, bu durum, illerin eğilimine uygun yönetici atamalarına ‘yasal’ zemin yaratacaktır. Bu tehlike mülakatla müdür atamaları için de geçerlidir (3).   Bu sınava, bölgesel farklılıklar, eşraf, siyasi  nüfuz, eğitim yöneticilerinin eğilimleri damgasını vuracaktır.  Valiliklere sınav açma yetkisinin tanınması, sınavların  nesnelliği ve  güvenirliğini  de tartışılır hale getirecektir.

Sınav Niçin Yapılır?

ÖSS ya da LGS’de,  okul kontenjanları  önceden bellidir. Hangi okula kaç öğrencinin alınacağı aylar öncesinden  kamuoyuna duyurulur.  MEB, ihtiyaç duyduğu öğretmen sayısını kamuoyuna önceden açıklamaktadır. Ne var ki,  müdür yardımcılığı sınavına  başvuran bir öğretmen, kaç  yöneticiye ihtiyaç duyulduğundan haberdar değildir. Normal olan, sınavda başarılı  olanların atanmasıdır. Fakat sınavla ilgili düzenlemede konuya açıklık getirilmemekte,  sadece  sonuçların iki yıl süreyle  geçerli olacağı belirtilmektedir. Yönetici adaylarının, başarıyla çıkacakları  sınav  sonrasında atanıp atanmayacakları  belirsizdir. Açık müdür yardımcılıklarına kesintisiz yapılan atamalar  göz önüne alındığında,  başarılı adayların büyük bir bölümünün  atanmayacağı şimdiden bellidir. Maç sahaya  çıkılmadan  önce kaybedilmiştir.

Yönetici seçme  sınavında  temel amaç,  ihtiyaç duyulan  yöneticileri seçmektir. Peki MEB,  ülke genelinde  kaç müdür yardımcısına  ihtiyaç duymaktadır? Sınav, ihtiyaç duyulan müdür yardımcılarının belirlenmesi  amacıyla yapılacağına göre,  hangi ilde kaç  kadro açığı bulunmaktadır?  Bu sorulara MEB’in verebileceği bir yanıt olmalıdır. Açık  kadrolara, sınav öncesinde yapılan atamalar, sınavı gereksiz  hale getirmiştir.  Oysa sınavın,  boş kadroların dikkate alınarak  yapılması esas olmalıdır. 

Sınavı  Kazananlar Nereye Atanacak? 

Müdür yardımcılığı sınavında 100  tam puan üzerinden 70  puan alan adaylar başarılı  kabul edilecek ve  sınav sonuçları  iki yıl süreyle geçerli  sayılacaktır.  Müdür yardımcılığı sınavına karşın,  aynı yönetmeliğin 25. maddesinde  eski yöneticilere sınavsız atanma hakkının tanınması, boş kadrolara hızlı bir biçimde  eski yöneticilerin tekrar getirilmesi, akla,   sınava neden  ihtiyaç duyulduğu  sorusunu getirmektedir. Yönetmeliğin eski yöneticilere sınavsız  atanma hakkı tanıyan 25. maddesi, yönetici olarak atanacaklarda aranacak genel koşulları düzenleyen 7/h maddesiyle de çelişmektedir. Söz konusu maddede, yönetici  olarak atanacak  adaylarda, yönetmelikte  öngörülen sınavda başarılı olma  koşulu aranmaktadır. MEB’in 10.03.2004 tarih ve 2004/23 sayılı genelgesinin 5. maddesinde, atama yetkisi valiliklerde olan eğitim kurumu yöneticiliklerine (müdür, müdür yardımcısı)  duyuru, başvuru ve atama işlemlerinin, yöneticiliğin  boşaldığı tarihten itibaren en geç üç ay  içerisinde sonuçlandırılacağı belirtilmektedir.  Genelgeye göre, haziranda boşalan bir kadroya  ağustosta, temmuzda boşalan  kadroya  eylülde,  ağustosta boşalan kadroya ise  en geç ekim ayında atama  yapılması gerekmektedir. Ayrıca, atamalara, yeni yönetmeliğin yürürlüğe girdiği  11 Ocak 2004’ten itibaren hiç ara verilmemiştir.  Yeni ekiplere yer açmak için görev başındaki bazı okul yöneticilerinin bile istifaya zorlandıkları (4)  düşünüldüğünde,  sınavın ne kadar  işlevsiz  olduğu  ortaya çıkar.

Üstelik ekim ayında  yapılacak olan yöneticilik sınav başvuruları  14.06.2004-02.07.2004  tarihleri arasında tamamlanmıştır (5). Sınav başvuru tarihinden, sonuçların açıklanacağı  25  ekime kadar sınavsız atamalara devam edilecektir.   Bu durumda,   müdür  yardımcılığı  sınavında başarılı olanlar hangi boş kadroya atanacaktır? Ayrıca,  yönetmeliğin yürürlüğe  girdiği 11.01.2004 tarihinden bugüne kadar   kaç kadronun boşaldığı ve bu kadrolara  kaç kişinin sınavsız  olarak atandığı  da  ayrı  bir merak konusudur.

Yönetici Normu Neden Değiştirildi?

MEB, 2003 yılında yaptığı  yönetmelik    değişikliğiyle  kadrolaşmaya olanak sağlamıştır. Yönetmelikle, millî eğitim müdürlüklerine yüzde 5 norm kadro fazlası öğretmen  bulundurma  yetkisi tanınmış ve  böylece  öğretmen dağılımında dengesizliklere neden olunmuştur.   Okullarda  daha önce  800 öğrenciye   karşılık bir müdür  yardımcısı görevlendirilirken, bu oran, yeni yönetmelikle  600 öğrenciye  karşılık bir müdür yardımcısına düşürülmüştür. Yönetici  norm sayısının artırılması,  kadrolaşmaya  zemin hazırlamıştır.  Yeni atama yönetmeliği ile, kadrolaşmayı  zorlaştıran (müdürlük sınavı)   yasal engeller  ortadan kaldırılmıştır.

Başyardımcı Ataması

Yönetmeliğin 21. maddesinde, müdür başyardımcılarının, müdür yardımcısı olarak  en az bir yıl görev  yapanlar arasından  okul müdürünün  teklifi,  millî eğitim  müdürünün uygun görüşü  ve valinin onayı  ile duyuru yapılmaksızın atanacağı belirtilmektedir. Bu kadar önemli  bir göreve duyuru yapılmaksızın atama yapılması,  atamalarda  liyakatin değil öznel  ölçütlerin esas alındığını   gösterir. Müdür başyardımcıları, bir yıllık görev sürelerini tamamladıklarında,  B  tipi  okullara; üç yıl sonra da A tipi okullara müdür olarak atanabilmektedir (Madde 8). Uygulamayla, müstakbel  müdürlere  hava koridoru  açılmaktadır.

Türkiye’nin İhtiyaç Duyduğu Yöneticiler

Türkiye,  hızla  parçalanma sürecine  sokuluyor.  Ülkemizin ulusal bütünlüğü, vatanımızın bağımsızlığı  tehlikededir. Yurdu savunacak kuşakların eğitiminde  vatansever  okul yöneticilerine  büyük ihtiyaç duyulmaktadır.  AB’ye  ya da ABD’ye  değil Türkiye’ye  hizmet edecek  okul  yöneticilerinin atanması, öncelikli sorunlarımızdan biri olmalıdır. Cemaatlerin, etnik grupların ve  dış destekli   kuruluşların taleplerini karşılamaya yönelik atamalar ulusal güvenliğimize  zarar verir. Bu nedenle, eğitim ve okul yöneticilerinin  atamalarında dış odakların istekleri değil,  Türkiye’nin  ulusal çıkarları belirleyici olmalıdır.

Öneriler

v Millî Eğitim Bakanlığı  Eğitim Kurumları  Yöneticilerinin   Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği’nin  8. maddesi değiştirilerek,  okul müdürü atamalarında  sınav koşulu yeniden getirilmeli  ve mülakatla atamalara son verilmelidir.

v Yönetmeliğin,    valiliklere müdür yardımcısı  sınavı  açma  yetkisi veren 12. maddesi  iptal edilmeli, sınavlar  ÖSYM tarafından yapılmalıdır.

v Sınavlar,  kadro  açığı dikkate alınarak yapılmalıdır. Millî eğitim müdürlükleri, sınav duyurusu ile birlikte,  ildeki  açık   müdür yardımcılığı kadrosunu  okul okul  belirtmelidir. Sınav sonuçlanıncaya  kadar bu kadrolara  herhangi bir atama yapılmamalı, açık kadrolara, sınavda  başarılı olanlar  atanmalıdır.

v Yönetmeliğin  21. maddesi değiştirilerek,  müdür başyardımcıları sınavla atanmalıdır.

v MEB’in 10.03.2004 tarih ve 2004/23 sayılı genelgesinin 5. maddesi  iptal edilerek,  müdür  yardımcılığı atamalarının, sınav sonuçlarının açıklandığı tarihlerde  yapılacağına ilişkin yeni bir düzenlemeye gidilmelidir.

v Bakanlık, müdür yardımcılığı  giriş sınavına toplam kaç  adayın başvurduğunu ve bu adaylardan  kaç TL  harç alındığını kamuoyuna açıklamalıdır. 

            (*) Bu yazı, Öğretmen Dünyası’nın Eylül 2004 tarihli 297. Sayısında yayımlanmıştır.

         (1)Yönetmeliğin  7/d maddesinde, aylıktan kesme ve maaştan kesme cezası  ayrı ayrı belirtilmiştir.  Oysa maaş ile aylık  eş anlamlı sözcüklerdir.

               (2) Yönetmeliğin yazım hatası içeren bu maddesi aynen  şöyledir: “… Ancak, sınav için  gerekli teknik alt yapısının  yeterli olduğunun  Bakanlıkça uygun görülmesi halinde valiliklerce de  seçme sınavı yapılabilir.”    

             (3) Karamürsel (Kocaeli)  Necdet Calp İlköğretim Okulu’na müdür atanmadan önce, İlçe Millî Eğitim Müdürlüğü’nün baskısıyla,   Rüstem Dolu’dan başka  öğretmenlerin müdürlük başvurusu  engellenmiş, adı geçen öğretmen okula  müdür olarak atanmıştır(Turgay Şahbenderoğlu, Kocaeli, 09.07.2004).

  (4) Pamukova  (Sakarya) İlçe Millî Eğitim Müdürü  Muhsin Akın, 75. Yıl İlköğretim Okulu Müdür  Vekili Ahmet Özek ile müdür yardımcıları   Ali Çakır, Sadettin Genç ve  İsmail  Sargın’la makamında ayrı ayrı  görüşerek istifalarını istemiş, olay  basına yansıyınca,  okul yöneticilerinin istifalarını istemediğini ‘sadece ayrılmaları için ricada  bulunduğunu’ ifade etmiştir (Günay Yazıcıoğlu, Yenigün –Sakarya-,23.06.2004; Osman Pehlivan,Ova Haber –Pamukova-,29.06.2004). Millî Eğitim Müdürü,  Şube Müdürünün  yanında  istifa  çağrısında bulunduğu  müdür yardımcılarına, okulun  yeni  müdürü  Nizamettin Gür’le   ‘farklı frekanslardan’  dolayı  birlikte  çalışamayacaklarını  belirtmiştir.

Eğitim-Sen Sakarya Şube Başkanı  Tacettin Çelik,  istifa baskısına  tepkisini  şöyle ifade etmiştir: “Kimsenin ehliyetine  bakılmadan  bizim oğlan mantığı güdülüyor.” (Yenigün, 23.06.2004).

          Bir ilçe millî eğitim müdürünün, ilköğretim okulu yöneticilerini istifaya  davet etmesi, kişisel bir tasarruf olarak  değerlendirilebilir mi? Eğer böyleyse, ilgilinin derhal görevden alınması gerekmez mi?  Pamukova Kaymakamlığı’nın soruşturmasına  rağmen, Muhsin Akın  hâlen görevi başındadır. 

           (5) Eğitim Kurumları Müdür Yardımcılığı  Sınavına İlişkin İş Takviminde (Ek-1),   başvuru formlarının  hangi kargoya  teslim  edileceği bile belirtilmiştir!