Hüseyin Canerik
İzmit Körfezi’nin kıyısında yer alan Hereke, bir halı diyarıdır. Belde statüsüne son verilerek Körfez’e bağlanan semt, el dokuması halıyla özdeşleşmiştir. Hereke, becerikli ellerde dokunan halılarıyla Türkiye’nin medarıiftiharıdır. Hereke halısı kalitesini anne ve genç kızların sevgi üreten ellerine borçludur. Annelerin ve genç kızların ince uzun parmaklarıyla, halılara sevgi işlenmektedir. Bu sevgi, asla tüketilmeyen bir miras olarak kuşaktan kuşağa aktarılmıştır. Hereke, 1843 yılında kurulan, 1933’te Sümerbanka bağlanan Hereke Sümerbank Halı Dokuma Fabrikasını 1996’da kurtlara kaptıran beldedir. Bugün 176 yaşında olan fabrika, posası çıkarıldıktan sonra çürümeye terk edilmiştir.
Halı tezgâhlarından beldeye yayılan mutluluğa rantın gölgesi düşmüştür.
Bu kıyı kasabası, yıllardır süren ihmal ve yağmanın sancılarını çekiyor. Hereke Kordonboyu Kafede dikkatimizi ilk çeken ağır metal kokusu oluyor. Kaynağını öğrenme olanağımız yok. Hereke, kirli sanayinin kalbi Dilovası’na 13 km uzaklıkta. Koku Dilovası’ndaki sanayi kuruluşları ya da Nuh Çimentonun belde sakinlerine sabah sürprizi olabilir. Hereke, sadece kirli sanayinin gazabına uğrayan bir semt olmaktan çıkmıştır. ‘Taş Devri’nden, semt de payına düşeni almaktadır.
Hereke’nin doğal güzellikleri taş ocaklarıyla suikasta uğramıştır. Taş ocakları, bilim ve teknoloji çağının kıyısına sürülmüş bir ülkede mafyalaşan sistemin özel yetenek gerektirmeyen para kaynağıdır. Buna, bilimi ve teknolojiyi dışlayan vasıfsız sistemin ekonomisi de diyebiliriz. Ata yadigârı zenginlikleri kumar masasına süren hayırsız evlatlar iş başındadır! Yabancıların ürettiği iş makineleriyle vatan topraklarında açılan derin çukurlar, beyin göçünün yarattığı yaradan farksızdır. Hesapsız kitapsız, doğayı ve insanı dikkate almadan yürütülen bu çalışmaların ülkeye tek getirisi, felakettir. Doğal bitki örtüsünü bozan, canlıların yaşam alanlarını yok eden, havayı ve suyu kirleten bu çevre felaketiyle, sadece Hereke değil, koca bir ülke tarumar edilmektedir.
Tüketim çılgını sistem, varlığını doğayı yıkıma uğratarak sürdürmektedir. Hereke Kışladüzü’nü kuşatan taş ocakları, vücudu saran kanserli hücrelere benzetilebilir. Kanserli hücreler sürekli çoğalmakta ve bedeni teslim almak için son bir hamleye hazırlanmaktadır. Körfez’in kuzeyindeki güzellikler, yok edilmektedir. Memleket işi, gönül işi! Memleket dediğin nedir? İnsan, hayvan, bitki, doğal kaynak, tarihsel ve kültürel miras, adalet, hak, hukuk, eşitlik, kardeşlik, komşusu açken tok yatmamaktır memleket. İşçinin alın teri kurumadan hakkını vermek, yeteneği kadar üretmek ve ihtiyacı kadar tüketmek ya da… İnsanları, hayvanları, doğayı, kültürel mirası koşulsuz sevmek de denebilir. Hereke memleket değil mi? Hereke’nin doğal bitki örtüsünü korumak, memleket işi değilse nedir? Sarı kamyonlar ve iş makineleriyle doğayı tahrip etmek, memleket işi midir? Doğal güzelliklere kıymak, memleket sevdası mıdır? İnsan, memleketinin börtü böceğini bile korur. Bir kentin sakinlerini zehirleyen havaya üç kuruş uğruna göz yummak, gönül işi olarak görülebilir mi? Kaplumbağaların, yeşilkertenkelelerin, çakalların, yaban domuzlarının, geyiklerin, dağ keçilerinin canına okuduğunuz memleket, sizin memleketiniz değil mi yoksa? Sahi, sizin için memleket nedir? Ormanlarına, denizlerine, havasına, suyuna, toprağına kıyılan bu memlekette, sizin için gönül işi nedir? Türkiye; havası, suyu, toprağı çalınmış ya da kirletilmiş bir memleket olmayı reddeden onurlu insanların ülkesidir. Onurlu insanların ülkesinde memleket işi demek yeşilkertenkele, balık, geyik, kartal, serçe, kaplumbağa, martı, tavşan, kelebek, ateş böceği, vaşak, kurt, tilki, ayı demektir. Orman, pınar, dere, ırmak, deniz, mavi gök, temiz havadır memleket. Bir sincabın ceviz dalında güvende olmadığı memleket, memleket değildir. Çocuklarını, gençlerini, yaşlılarını, kadınlarını dışlayan/ezen memleket, bizim memleketimiz olamaz. Doğanın ve tüm canlıların güvende olduğu, kelebeğine bile kıyılamayan bir memleket sevdasıdır bizimkisi…
(Dilovası, 21 Haziran 2019)
