PÜLÜMÜR AKDİK ŞİHAN’DA YAŞAMIN KIYISINA SÜRÜLEN LÜKS

Pülümür Akdik Şihan
Pülümür Akdik Şihan

Fransızcadan dilimize yerleşen lüks (lux/lüküs/löküs), bir zamanların gösterişli ışık kaynağıydı.  İki deposundan  birine gazyağı, diğerine  ispirto doldurulurdu. Lüksün tülü/fitili,  pompa basıncıyla tutuşturulurdu.

Elektriksiz köy ve kasabaların kahvehane, otel vb. işletmeleri, lüksle aydınlatılırdı.

Karanlık sokaklara sızan   bu güçlü ışık kaynağı,  çocuk sevincini büyütürdü.

Pülümür köylerinde üç gün süren düğünlerde konaklara dağılan konuklar,  eve gelen davul zurna ekibinin oyun havalarıyla coşardı. Toprak damlı evleri sarsan halaylardan lüksler de payına düşeni alırdı.  Uzun boylu davetliler, tavana asılı lükse çarptığında, tül dökülürdü.  

Ev sahipleri, lüksü yeniden yakmak için telaşlanırdı.

Pülümür Akdik Şihan köyünde tahtını yitiren lüks (Toprak damlı köy evlerinde konuk ağırlamanın mutluluğu), 16 Haziran 2024.
Pülümür Akdik Şihan köyünde tahtını yitiren lüks (Toprak damlı köy evlerinde konuk ağırlamanın mutluluğu), 16 Haziran 2024.

Toprak damlı köy evlerinin pencerelerinden sokağa taşan lüks ışığı, o gece  ağırlanan konukların varlığını duyururdu.

Pülümür köyleri, 1985 yılında tartışma yaratan bir uygulamayla elektriğe kavuştu. Pülümür Kırmızıköprü Yoldaş, Fırat (Kamer, Mustafa, Hüseyin), Akkılıç, Pınar, Susam, Erenler (Erginoğlu), Aslan, Pekin  (Ali, Süleyman), Demirbilek, Dikme vd. kahvehane ya da otellerinin vazgeçilmezi lükslerin saltanatı yıkıldı.

Şişede özenle saklanan ispirto,  unutulmaya yüz tuttu. Bakkallar, lüks malzemelerini  (ispirto, tül/fitil vd.) raflarından birer birer indirdi.

Elektriksiz köy ya da kasabalarda kullanılan lüksü hatırlayan var mı?
Elektriksiz köy ya da kasabalarda kullanılan lüksü hatırlayan var mı?

 

Pülümür Akdik Şihan köyü yolunda, en son  39  yıl önce  kullanıldığı tahmin edilen lüks, yıkıntılara karışan nice sevincin belki son tanıklarından.  Lüks, zor günlerden  arta kalan gazyağı ve ispirto deposuyla,  devrik  kralların  kaderini paylaşıyor.

Lüks, bu yıl bıçak yüzü görmemiş Şihan-Hınzori yolunun kıyısında, meşe ormanına komşu.  Acaba  kaç düğüne renk kattı, hangi ağır misafirlerin sofrasını aydınlattı?  Belki evin genç kızının  ördüğü dantelle süslenmiş, terekte (raf) özenle saklanmıştı.

Pülümür Akdik Şihan, hilesiz hurdasız balın adresi,  16 Haziran 2024.
Pülümür Akdik Şihan, hilesiz hurdasız balın adresi, 16 Haziran 2024.

Hoyrat ellerin tarumar ettiği köyde,  ince  uzun parmakların özenle işlediği dantelin izini sürüyorum.

Lüks,  gençliğinde onlarca hayranını peşinden koşturan güzel bir kadının yaşlılığında  mahkûm olduğu  yalnızlık duygusunun bir örneğini yaşamış, sokağa atılmıştı. Bir zamanların ışık kralı, şimdi Şihan’da börtü böceğin, yaban  hayvanlarının yaşam alanında  terk edilmenin acısıyla son günlerini geçiriyor. 

Şihan…

Zor yılların kanıtlarıyla yüklü  saklı cennet…

Pülümür Akdik Şihan (Bir kuşağın toprağa gömülen yaşama sevinci)
Pülümür Akdik Şihan (Bir kuşağın toprağa gömülen yaşama sevinci)

Pülümür Akdik Şihan (Sanki hiç yaşanmamış gibi)
Pülümür Akdik Şihan (Sanki hiç yaşanmamış gibi)

Pülümür Akdik Şihan
Pülümür Akdik Şihan

Pülümür Akdik Şihan (Bitkiler bazen yürek kanatır!)natır)
Pülümür Akdik Şihan (Bitkiler bazen yürek kanatır!)

Pülümür Akdik Şihan
Pülümür Akdik Şihan

(Pülümür  Kırmızıköprü, 25 Haziran 2024) 

  • Related Posts

    AMASYA GÜMÜŞHACIKÖY BEDEN KÖYÜNDE BİR DERSİM SÜRGÜNÜ: PÜLÜMÜR SALÖRDEK KÖYÜNDEN KEKO AHMET OĞLU HÜSEYİN ASLAN

    Hüseyin Aslan (1928-1974). Fotoğraf: Ali Rıza Aslan arşivi   Keko oğlu Ali’nin dillere destan malvarlığının, bir ailenin, daha doğrusu bir köyün kaderinde oynayabileceği rol kimsenin aklına gelmemişti. Ali Arslan (Aliye…

    PÜLÜMÜR AKDİK ŞİHAN KÖYÜNÜN ÜNLÜ FUTBOLCUSU MUSA PEKİN

    Musa Pekin, Kahramanmaraşspor formasıyla.   Pülümür Vadisi’nin batısında yükselen toprak damlı evler… Usta ellerin işlediği kesme taş yapılar. Tek ya da iki katlı evler, zorluklarla mücadele eden bir kuşağın ürünü.…

    Bir yanıt yazın

    E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

    Kaçırdıkların

    PÜLÜMÜR MEZRA KÖYÜNDE BEYCELİ  BİR GELİN: GÜLÜZAR FIRAT

    • Ekim 11, 2024
    • 27 views
    PÜLÜMÜR MEZRA KÖYÜNDE BEYCELİ  BİR GELİN: GÜLÜZAR FIRAT

    SORU VE YANITLARLA NARİN GÜRAN CİNAYETİ

    • Ekim 8, 2024
    • 23 views
    SORU VE YANITLARLA NARİN GÜRAN CİNAYETİ

    PÜLÜMÜR KIRMIZIKÖPRÜ’NÜN GÜLEN YÜZÜ İRFAN DİKME’YE ACI VEDA

    • Eylül 27, 2024
    • 79 views
    PÜLÜMÜR KIRMIZIKÖPRÜ’NÜN GÜLEN YÜZÜ İRFAN DİKME’YE ACI VEDA

    HAYRİ SARI’NIN  “CESUR YANLIŞLAR”I, İYİMSERLİĞİ VE UMUDU  BESLİYOR

    • Eylül 23, 2024
    • 52 views
    HAYRİ SARI’NIN  “CESUR YANLIŞLAR”I, İYİMSERLİĞİ VE UMUDU  BESLİYOR

    ERZİNCAN SANSA VADİSİ’NDE FIRTINALARA MEYDAN OKUYAN PÜLÜMÜRLÜ DEMİRYOLCU HIDIR KELEŞ

    • Eylül 15, 2024
    • 77 views
    ERZİNCAN SANSA VADİSİ’NDE FIRTINALARA MEYDAN OKUYAN PÜLÜMÜRLÜ DEMİRYOLCU HIDIR KELEŞ

    PÜLÜMÜR GOMEDERİ YAYLASINA  VEDA

    • Eylül 15, 2024
    • 43 views
    PÜLÜMÜR GOMEDERİ YAYLASINA  VEDA